Historia Laboratorium
Dzieje myśli kryminalistycznej sięgają momentu, w którym narodziło się przestępstwo i zaistniała potrzeba ujęcia jego sprawcy. Historia metod i środków służących wykrywaniu przestępstw i ich sprawców jest ściśle związana z historią powstania organów policyjnych.
Od XIX w do chwili obecnej kryminalistyka zmieniała się razem z rozwojem myśli technicznej i prawa, pozwalając wykorzystać osiągnięcia naukowe w procesie dochodzenia przestępstw. Nie zmieniły się jednak zadania kryminalistyki, mające na celu poznanie tzw. prawdy obiektywnej dotyczącej zdarzeń, ich okoliczności oraz osób z nimi związanych.
Poszukiwanie nowych metod ujawniania i zabezpieczania oraz badania śladów niezmiennie opiera się o regułę tzw. siedmiu złotych pytań:
- co? (co się wydarzyło, czy czyn jest przestępstwem?)
- gdzie? (gdzie nastąpiło zdarzenie, gdzie nastąpił skutek?)
- kiedy? (kiedy miało miejsce zdarzenie, kiedy popełniono czyn?)
- jak? (jakimi metodami posłużyła się osoba, która popełniła czyn?)
- czym? (jakimi środkami posłużyła się osoba, która popełniła czyn?)
- kto? (kim jest sprawca, kim pokrzywdzony?)
- dlaczego? (motywy i pobudki działania sprawcy czynu).
Pierwszą placówką kryminalistyczną, którą reaktywowano w Polsce po II wojnie światowej był Instytut Ekspertyz Sądowych w Krakowie. W 1946 roku powstała w Warszawie Sekcja Naukowo-Technicznej Ekspertyzy KGMO, stanowiąca zalążek pierwszej policyjnej placówki kryminalistycznej. Po kilku reorganizacjach została ona w 1955 roku przekształcona w Zakład Kryminalistyki KGMO, który wykonywał badania obejmujące ekspertyzę dokumentów, identyfikację broni palnej oraz identyfikację narzędzi do włamań i cięcia oraz innych śladów pozostawionych przez sprawców na miejscu zdarzenia.
Zalążki techniki kryminalistycznej w województwie dolnośląskim odnotowano w 1954 roku, kiedy to Rozkazem Komendanta Głównego MO, z dniem 30 czerwca powołano Sekcję Techniki Śledczej przy Komendzie Wojewódzkiej MO we Wrocławiu.
Pierwszych wrocławskich ekspertów przeszkolono w 1955 r. Wykonywali oni początkowo ekspertyzy z zakresu daktyloskopii, traseologii, mechanoskopii (w tym broni palnej) i dokumentów, mając do dyspozycji trzy pomieszczenia i prymitywny, patrząc z dzisiejszej perspektywy, sprzęt. Trzy lata później, w 1957 roku decyzją Komendanta Wojewódzkiego MO we Wrocławiu placówka otrzymała obecną nazwę - przekształcono ją w samodzielne Laboratorium Kryminalistyczne. Systematyczny rozwój naukowy, techniczny oraz konieczność ciągłego „wyprzedzania o krok przestępców” spowodował zmiany strukturalne w całej ówczesnej formacji. Powstały liczne ogniwa techniki kryminalistycznej zajmujące się zabezpieczaniem śladów na miejscach zdarzeń. Wynikiem tego było poszerzenie zakresu badań i zwiększone zapotrzebowanie na ekspertyzy kryminalistyczne. Oprócz wcześniej wymienionych dyscyplin rozpoczęto badania z zakresu fizykochemii, biologii oraz medycyny sądowej. Od pierwszych lat w Laboratorium istniała pracownia fotografii, pełniąca głównie funkcję usługową w zakresie dokumentowania wyników badań i czynności procesowych. Okres ten zapoczątkował systematyczny rozwój i rozbudowę wrocławskiego Laboratorium.
Zmiany ustrojowe roku ’89, ani późniejsze zmiany administracyjne nie wpłynęły istotnie na merytoryczną działalność Laboratorium. Jedynie w następstwie kolejnej reformy administracyjnej w 1999 roku nastąpiła zmiana struktury organizacyjnej. Wydziały Kryminalistyki utworzone przy nieistniejących już Komendach Wojewódzkich w Legnicy, Wałbrzychu i Jeleniej Górze włączono w strukturę Laboratorium wrocławskiego, przekształcając je w sekcje zamiejscowe. Współpracowały i współpracują one w wydawaniu opinii w sprawach najczęstszych, pospolitych przestępstw realizując te badania, które nie wymagają kosztownej aparatury badawczo-pomiarowej, głównie w zakresie daktyloskopii, mechanoskopii, traseologii, dokumentów oraz medycyny sądowej.
Nowe uwarunkowania społeczno-gospodarcze i zmieniające się okresowo czynniki dominujące na danym terytorium oraz presja komputeryzacji wymuszają zmiany metod wykrywczych. Następstwem tego są ciągle trwające prace nad znalezieniem doskonalszej cechy identyfikacyjnej człowieka niż linie papilarne.
Obecnie wrocławskie Laboratorium, chcąc sprostać postawionym przed nim zadaniom, sięga do wielu nauk przyrodniczych i technicznych. Eksperci laboratorium, poza wspomnianymi „klasycznymi” dyscyplinami, t.j. daktyloskopią, traseologią, mechanoskopią i badaniami dokumentów, wykonują badania z zakresu fizykochemii (m.in. badania chemiczne narkotyków, materiałów wybuchowych czy substancji łatwopalnych, oznaczenia alkoholu w płynach ustrojowych), broni palnej, fonoskopii, sprzętu komputerowego i nośników danych. W pracowni daktyloskopii wprowadzono system automatycznej identyfikacji daktyloskopijnej AFIS, poszerzono zakres działalności pracowni biologii o badania genetyczne DNA. W pracowni fotografii wykonywane są badania zapisów wizyjnych. Zmiany „profilu przestępstw”, otwarcie granic oraz pojawienie się tzw. zorganizowanej przestępczości spowodowały lawinowy wzrost zapotrzebowanie na badania dokumentów, narkotyków oraz oznaczeń identyfikacyjnych pojazdów.
- Technika Kryminalistyczna pod red. Włodzimierza Kędzierskiego, Wydawnictwo WSPol Szczytno, Szczytno 1994
- Technika Kryminalistyczna wyd. cyt.